Nükleer Düzenleme Kurumu

Kurumumuz tarafından sunulan hizmetler aşağıda kısaca açıklanmıştır.

Nükleer Tesislere İlişkin İşlemler

Nükleer tesisler ve tesisler ile ilgili ekipman imalatçıları ve nükleer denetim kuruluşları ile nükleer tesislerde görev alacak işletici personelin yetkilendirilmesine ilişkin işlemlerdir.

• Nükleer Tesislerin Yetkilendirilmesi
• Nükleer Ekipman İmalatçılarının Yetkilendirilmesi
• Nükleer Yapı Denetim Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi
• Nükleer Tesislerde Çalışacak Personelin Yetkilendirilmesi

Radyasyon Kaynaklarına İlişkin İşlemler

Yurt içinde radyasyon tesislerinin işletilmesi ve radyasyon uygulamalarının yürütülebilmesi için NDK tarafından yapılan yetkilendirme işlemleridir. Yetki koşulları radyasyon tesisinin ve radyasyon uygulamasının türüne göre değişiklik göstermektedir.

A. Radyasyon Tesisleri

1. Işınlama tesisleri

a) Gama ışınlama tesisleri

b) Elektron demeti/X-ışını ışınlama tesisleri

2. Hızlandırıcı Tesisleri

a) Radyoizotop üretim amaçlı hızlandırıcı tesisleri

b) Eğitim/araştırma amaçlı hızlandırıcı tesisleri

3. Proton tedavi tesisleri

4. Standart kalibrasyon tesisleri

5. Radyoaktif kaynak hazırlama tesisleri (radyofarmasötik hazırlama tesisleri, radyoizotop jeneratörü üretimi/hazırlama tesisleri, kalibrasyon kaynağı hazırlama tesisleri)

6. Radyasyon kaynaklarının üretilmesi, bakımı ve onarımının yapılması amacıyla özel olarak tasarlanmış tesisler

B. Radyasyon Uygulamaları

1. Nükleer tıp uygulamaları

2. Radyoterapi uygulamaları

3. Zırhlanmış alanda yapılan endüstriyel radyografi uygulamaları

4. Radyasyon kaynaklarının üretilmesi, bakım ve onarımı veya radyoaktif kaynak değişimi yapmak amacıyla kurulan alanlarda yürütülen uygulamalar

5. Tıbbi radyoloji uygulamaları-Tip 1 (girişimsel radyoloji ve bilgisayarlı tomografi)

6. Endüstriyel radyografi uygulamaları

7. Kuyu tipi (sondaj) ölçüm sistemleri ile yapılan uygulamalar

8. Mobil/taşınabilir nükleer ölçüm cihazları ile yapılan uygulamalar

9. Proses kontrol ve ölçüm amaçlı sabit cihazlar ile yapılan uygulamalar

10. Işınlama cihazları ile yapılan uygulamalar

11. Araç, konteyner tarama cihazları ile yapılan uygulamalar

12. Elektron demeti kaynak makineleri ile yapılan uygulamalar

13. Düşük aktiviteli radyoaktif kaynak (5’inci sınıf radyoaktif kaynaklar) içeren analiz, ölçüm, tespit cihazları ve X-ışını analiz cihazları ile yapılan uygulamalar

14. Düşük aktiviteli radyoaktif kaynaklar (5’inci sınıf radyoaktif kaynaklar) ile yapılan uygulamalar (eğitim, araştırma, kalibrasyon gibi çalışmalarının yapıldığı ve bu kaynakların depolandığı laboratuvarlar)

15. Radyoimmün test uygulamaları

16. Tıbbi radyoloji uygulamaları- Tip 2 (diğer tıbbi radyoloji uygulamaları)

17. Veterinerlik radyoloji uygulamaları

18. Diş radyoloji uygulamaları

19. Paket/bagaj kontrol cihazları ile yapılan uygulamalar

20. Kaçak/patlayıcı madde tespit dedektörleri ile yapılan uygulamalar

21. İthalat, ihracat uygulamaları (karayolu ile taşıma yetkisi içerir)

22. Endüstriyel kabinli radyoskopi uygulamaları

Emniyet ve Güvenceye İlişkin İşlemler

Emniyet ve güvenceye yönelik işlemler üç ana başlık altında değerlendirilmektedir;

• Ulusal Nükleer Madde Sayım ve Kontrol Sisteminin İşletilmesi
• Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Amacıyla Kontrole Tabi Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Madde, Malzeme, Ekipman, Sistem, Bileşen veya İlgili Teknolojinin İhracatı
• Nükleer Tesislerde, Radyasyon Tesislerinde ve Radyoaktif Atık Tesislerinde Emniyetin Sağlanması

İthalat-İhracat-Taşıma Faaliyetleri Yetkilendirmeleri

İthalat-ihracat-taşıma faaliyetleri yetkilendirmeleri; radyoaktif maddelerin ithalatı, ihracatı, bu kapsamdaki satış ve devri ile taşınması ve transit geçişi için yapılan yetkilendirme faaliyetleridir.

Radyasyondan Korunma İşlemleri

Atık tesislerini işletecek, radyasyon ölçüm sistemi kuracak, dozimetri hizmeti verecek kuruluşların yetkilendirmesine ilişkin işlemlerdir. Radyoaktif atık tesisleri ve kişisel dozimetri hizmeti verecek olan kuruluşların NDK’den yetki belgesi alması gerekmektedir. Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ kapsamındaki A tipi uluslararası gözetim şirketlerinin radyasyon ölçümü yapabilmeleri için de NDK’den yetki belgesi alınması zorunludur. Ayrıca “Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdaların İthalat Denetimi Tebliği” ile “Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te belirtilen radyasyon ölçüm sistemlerinin uygunluğu NDK tarafından değerlendirilerek onaylanır.

Acil Durum ve Çevresel İzleme

Ülkemiz sınırları içerisinde gerçekleşebilecek veya ülkemiz sınırları dışında gerçekleşip ülkemizi etkileyebilecek radyasyon acil durumları için Nükleer Düzenleme Kurumu, ulusal bildirim noktası olarak görev yapmaktadır. Radyasyon acil durumlarının yönetimi kapsamında ilgili mevzuat ve planlar çerçevesinde kendisine verilmiş olan görev ve sorumlulukları yerine getirmektedir.

Kurumun görev ve yetkileri arasında sayılan "Ulusal radyasyon izleme faaliyetini yürütmek veya yürütülmesini temin etmek” maddesi gereğince NDK tarafından Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (RADİSA) işletilmekte ve izlenmekte olup, Radyasyon Kontrol ve Tespit Sistemi’nin (RKTS) işletilmesinde Ticaret Bakanlığına teknik destek sağlanmaktadır. RADİSA’ya ait veriler devamlı olarak gönüllülük esasına göre European Radiological Data Exchange Platform’a (EURDEP) aktarılmaktadır.

Bu kapsamda, yapılan tehlike değerlendirmeleri göz önüne alınarak, özellikle sınır bölgelerimizde RADİSA istasyonları kurulması yaklaşımı benimsenmiştir. İstasyonlarda, gama radyasyon doz hızı ölçümleri yapılması amacıyla, Geiger-Müller detektörü kullanan portatif radyasyon ölçüm cihazları yerleştirilmiştir. Eş-zamanlı olarak çalışan sistemde 81 il merkezinde, 111 ilçe merkezinde, 12 termik santralde, 4 nükleer/radyasyon uygulaması içeren tesiste ve 3 sınır karakolunda eş-zamanlı olarak çalışan toplam 211 RADİSA istasyonu mevcuttur.

Denetim ve Yerinde İnceleme

Nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyon ile ilgili tesis, cihaz, madde ve faaliyetlerin (nükleer tesisler, radyasyon tesisleri, radyasyon uygulamaları, radyoaktif atık tesisleri vb.) yetkilendirilmelerine yönelik yerinde inceleme ve denetim faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.